Peter O'Toole to postać, która na zawsze zapisała się w historii światowego kina jako aktor o niezwykłej charyzmie i talencie. Urodził się w 1932 roku, a jego irlandzkie korzenie, połączone z życiem między Irlandią a Anglią, miały duży wpływ na jego artystyczną wrażliwość i podejście do ról. Młodość spędził w cieniu II wojny światowej – to trudne doświadczenie pozostawiło ślad w jego emocjach i z pewnością wpłynęło na późniejsze kreacje aktorskie. Po zakończeniu wojny postanowił rozwijać swoje umiejętności na poważnie, rozpoczynając formalną edukację aktorską, która otworzyła mu drzwi do wielkiej kariery scenicznej.
To właśnie dzięki roli T.E. Lawrence’a w epickim filmie Lawrence z Arabii (Lawrence of Arabia, 1962, reż. David Lean) Peter O'Toole zdobył światową renomę. To właśnie wtedy świat poznał go jako niezwykle utalentowanego aktora, a za tę rolę otrzymał pierwszą nominację do Oscara oraz nagrodę BAFTA. Czy zdajesz sobie sprawę, jak trudno jest zagrać postać tak złożoną i pełną sprzeczności, a O'Toole zrobił to z niebywałą lekkością? W jego bogatym dorobku nie brakowało też innych wybitnych kreacji – uwielbiane są takie filmy jak Lew w zimie (The Lion in Winter, 1968, reż. Anthony Harvey), gdzie wcielił się w rolę króla Henryka II, czy liryczne Goodbye, Mr. Chips (1969, reż. Herbert Ross).
Warto też zwrócić uwagę na takie obrazy jak Becket (1964, reż. Peter Glenville) czy zabawną komedię Jak ukraść milion (How to Steal a Million, 1966, reż. William Wyler). Co ciekawe, z czasem aktor nie bał się sięgać po bardzo różnorodne role – od cesarza w Kaliguli (1979, reż. Tinto Brass), przez Don Kichota w musicalu Man of La Mancha (1972, reż. Arthur Hiller), aż po użyczenie głosu krytycznemu Antonowi Ego w animacji Ratatouille (2007, reż. Brad Bird). Przez ponad pięć dekad pracy na scenie i przed kamerą zagrał w ponad 60 filmach i niezliczonej ilości spektakli teatralnych, szczególnie w prestiżowym Royal National Theatre. Aktor zakończył swoją podróż życiową w 2013 roku, zostawiając po sobie niezatarty ślad w kinematografii.
A co się kryło za kurtyną sukcesów Petera O'Toole’a? Jego życie prywatne bywało równie fascynujące, choć aktor strzegł tej sfery przed wzrokiem mediów. Silnie związany ze swoim irlandzkim dziedzictwem, zawsze cenił rodzinne tradycje i bliskie relacje z bliskimi. Pochodząca z Connemary rodzina była dla niego nie tylko fundamentem, ale i stałym źródłem siły – zarówno podczas zawodowych triumfów, jak i momentów trudnych.
Choć media niejednokrotnie próbowały dociec szczegółów jego życia uczuciowego, O'Toole był raczej powściągliwy i ostrożny w ujawnianiu prywatnych spraw. Jego związek z aktorką Sian Phillips zakończył się rozwodem, ale mimo to zachowali wzajemny szacunek, co nie jest takie oczywiste w świecie show-biznesu. Wspomnienia z młodości, pełne ciepła i autentyzmu, często inspirowały go do pracy aktorskiej, a lojalność wobec rodziny towarzyszyła mu przez całe życie.
Przyjaciele wspominają go jako osobę o błyskotliwym poczuciu humoru i erudycji, która potrafiła rozświetlić każde towarzystwo. Peter pielęgnował kontakty nie tylko z ludźmi z branży filmowej, ale również spoza niej, aktywnie uczestnicząc w życiu kulturalnym Londynu i Dublina. Fascynowała go literatura i poezja – niejednokrotnie w rozmowach cytował ulubionych poetów, pokazując, że sztuka to dla niego coś więcej niż praca. Poza tym interesował się rugby, kolekcjonował rzadkie książki i z pasją zgłębiał historię Irlandii oraz Wielkiej Brytanii.
Mimo swojej sławy, Peter unikał rozgłosu i blasku fleszy, wybierając raczej kameralne spotkania i rodzinne uroczystości. Powtarzał, że prawdziwa siła aktorskich ról wypływa z autentycznych przeżyć i stabilności rodzinnego domu. Czyż nie jest to piękne podejście, które pokazuje, że nawet największe gwiazdy tęsknią za prostotą i szczerością relacji?
Kariera Petera O'Toole’a zaczęła się na deskach teatru, gdzie szybko zyskał uznanie dzięki interpretacjom klasycznych dramatów w latach 50. Najważniejszym momentem okazało się dołączenie do Royal National Theatre, które szybko przyniosło mu propozycje filmowe. Widzowie zapamiętali go przede wszystkim dzięki roli T.E. Lawrence’a w Lawrence z Arabii (1962) – to właśnie ona otworzyła mu drzwi do wielkiej sławy i przyniosła nominację do Oscara oraz nagrodę BAFTA.
Zaskoczy Cię pewnie fakt, że O'Toole był rekordzistą nominacji do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego – aż siedem razy poważała go Akademia Filmowa! Choć nigdy nie zdobył Oscara w tej kategorii, był nominowany za role w takich filmach jak The Ruling Class (1972), The Stunt Man (1980) czy Venus (2006). W końcu, w 2003 roku, Akademia uhonorowała go Oscarem honorowym za całokształt twórczości – nagroda, która docenia całe artystyczne życie aktora.
Poza tym w swoim dorobku ma dwie nagrody BAFTA za role w Lawrence z Arabii i Venus. Trzykrotnie zdobywał też włoskie wyróżnienie David di Donatello jako najlepszy aktor zagraniczny (1964, 1967, 1970). Jego rolę w Man of La Mancha (1972) i Kaliguli (1979) wyróżniano za odwagę i charakter, podkreślając jego wszechstronność i chęć podejmowania wyzwań.
Nie ograniczał się wyłącznie do kina – pojawiał się też w produkcjach telewizyjnych, na przykład w miniserialu Joan of Arc (1999). Zagrał także w takich filmach jak Troja (2004) oraz użyczył głosu w animacji Ratatouille (2007). Jego ponad pięćdziesięcioletnia kariera to bez wątpienia inspirująca opowieść o pasji i oddaniu sztuce.
Peter O'Toole to nie tylko wybitny aktor, ale i człowiek pełen sprzeczności i niegasnącej pasji. Znany był z szerokiej wiedzy literackiej – w trakcie wywiadów i publicznych wystąpień potrafił z łatwością cytować irlandzkich i angielskich poetów, co dodawało mu niepowtarzalnego uroku. Na planie Lawrence z Arabii poświęcił dużo czasu na naukę jazdy na wielbłądzie i poznawanie pustynnych krajobrazów, by uczynić swoją kreację jak najbardziej autentyczną – czy nie świadczy to o jego perfekcjonizmie?
Jako jeden z ostatnich buntowników w brytyjskim kinie, potrafił być duszą towarzystwa, ale także odcinał się od świata, poświęcając się lekturze i refleksji. Jego zainteresowania wykraczały daleko poza aktorstwo – fascynowało go rugby, pasjonował się kolekcjonowaniem starodruków oraz dobrą kuchnią. Wierzył, że rozwój artysty wymaga otwartości na różne dziedziny sztuki i nauki, co z pewnością przyczyniło się do jego nieprzeciętności.
Współpracownicy pamiętają go jako osobę błyskotliwą, lecz jednocześnie wymagającą – przykład perfekcjonizmu w przygotowaniach do ról. Często improwizował na planie, inspirując tym samym innych aktorów i reżyserów do nowych interpretacji. Mimo ogromnego sukcesu pozostał skromny i nie skupiał się na statusie gwiazdy czy ekstrawaganckich stylizacjach.
Peter O'Toole odszedł w 2013 roku, pozostawiając po sobie nie tylko znakomite role, ale i osobistą legendę. Jego filmy, zwłaszcza Lawrence z Arabii, stanowią kamień milowy w historii kina XX wieku. Jego życie oraz twórczość to fascynująca opowieść o artyście, który szukał perfekcji, a jednocześnie zawsze zachowywał autentyczność i swój niepowtarzalny styl. A Ty, czy masz swoją ulubioną rolę O'Toole’a? Może czas na maraton jego filmów?
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.
Charlie Chaplin – Legendarny Aktor, Reżyser i Ikona Kina
7 October 2025
Tobin Bell – Znany Aktor Kina Grozy i Thrillera
7 October 2025
