Paul Newman to jedna z największych legend kina światowego, której kariera rozciąga się na ponad pięć dekad pełnych intensywnej pracy na scenie teatralnej, w filmie oraz w działalności społecznej. Urodził się 26 stycznia 1925 roku w Shaker Heights, Ohio. Jako aktor, reżyser, producent filmowy i filantrop, stał się symbolem amerykańskiego sukcesu, łącząc perfekcyjny warsztat aktorski z niezwykłą charyzmą i emocjonalną głębią. Jego pierwsze kroki w sztuce rozpoczęły się na Yale Drama School, a następnie rozwijał swoje umiejętności w Actors Studio, pod okiem najlepszych nauczycieli metody Stanisławskiego.
Newman zaczynał na deskach teatru, debiutując na Broadwayu w sztuce „Piknik” w 1953 roku. W kinie zadebiutował rok później w filmie The Silver Chalice (Srebrny kielich) w reżyserii Victora Saville’a. Prawdziwy przełom przyszedł dwa lata później dzięki roli Rocky’ego Graziano w Somebody Up There Likes Me (Między linami ringu, 1956) w reżyserii Roberta Wise’a. To była rola, która otworzyła mu drzwi do długiej serii znakomitych występów, gdzie zaskakiwał widzów kreacjami pełnymi sprzeczności, buntu i wielowarstwowych emocji. Czyż nie jest fascynujące, jak aktor potrafi przekazać tak wiele jedną postacią?
Newman szczególnie zapadł w pamięć dzięki rolom buntowników i outsiderów. Kto choć raz widział Cool Hand Luke (Nieugięty Luke, 1967) Stuarta Rosenberga, ten na pewno nie zapomni jego niezłomnego charakteru. Ogromną popularność przyniosły mu też filmy takie jak Butch Cassidy and the Sundance Kid (Butch Cassidy i Sundance Kid, 1969) oraz The Sting (Żądło, 1973) – obie produkcje wyreżyserowane przez George’a Roya Hilla, w których partnerował Robertowi Redfordowi. Newman błyszczał w rolach, gdzie mógł pokazać zarówno intensywność emocji, jak i niezwykłą zręczność w scenach akcji. Ta różnorodność sprawia, że jego filmografia jest tak fascynująca.
W 1987 roku Paul Newman odebrał długo wyczekiwanego Oscara za najlepszą rolę pierwszoplanową w filmie The Color of Money (Kolor pieniędzy, 1986) w reżyserii Martina Scorsese. To był moment, który ukoronował jego imponującą karierę. W kolejnych latach Newman z powodzeniem rozszerzył działalność o reżyserię i produkcję, a także tworzył niezapomniane kreacje dojrzałych postaci, jak Frank Galvin w The Verdict (Werdykt, 1982) czy John Rooney w Road to Perdition (Droga do zatracenia, 2002). Zawsze pokazywał, że prawdziwa klasa nie przemija z wiekiem – zgoda?
Życie prywatne Paula Newmana było równie ciekawe, jak jego kariera na ekranie. Po rozwodzie z pierwszą żoną, Jackie Witte, jego życie diametralnie zmieniło spotkanie z Joanne Woodward. Ta para była razem ponad pięćdziesiąt lat – to rzadkość w Hollywood! Wspólnie wystąpili w 16 filmach i nieustannie wspierali się zarówno na planie, jak i poza nim.
Newman to także postać, której filantropia zasługuje na szczególne uznanie. Założył firmę Newman's Own, z której cały dochód od 1982 roku przeznaczany jest na cele charytatywne. Do dziś przekazano dzięki temu ponad 485 milionów dolarów na pomoc potrzebującym, np. na obozy terapeutyczne dla ciężko chorych dzieci. Po tragicznej śmierci syna Scotta, Newman szczególnie zaangażował się w walkę z uzależnieniami wśród młodzieży. Dzisiaj jego córka Claire kontynuuje misję rodziny poprzez fundację SeriousFun Children’s Network, pozostawiając trwałe dziedzictwo. Czy nie jest to piękny przykład, jak można łączyć sławę z realną pomocą?
Kariera Paula Newmana liczyła ponad pięćdziesiąt lat, a on sam zebrał całe mnóstwo prestiżowych nagród i nominacji. Już za rolę Rocky’ego Graziano w Somebody Up There Likes Me (Między linami ringu, 1956) zdobył uznanie krytyków. Kolejne sukcesy to role w takich filmach jak Cat on a Hot Tin Roof (Kotka na gorącym blaszanym dachu, 1958), The Hustler (Bilardzista, 1961), Cool Hand Luke (Nieugięty Luke, 1967) oraz pamiętne kreacje u boku Roberta Redforda w Butch Cassidy and the Sundance Kid i The Sting.
Za reżyserię filmu The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds (Naiwniak, 1972) otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia na festiwalu w Berlinie. Newman był nominowany do Oscara ponad dziesięć razy, zdobył także Nagrodę Specjalną Amerykańskiej Akademii Filmowej oraz wiele innych wyróżnień, które potwierdzają jego status ikony kina XX wieku.
Paul Newman był nie tylko wybitnym aktorem, ale też człowiekiem o wielu pasjach. Jego charakterystyczne, głęboko niebieskie oczy stały się niemal jego znakiem rozpoznawczym. A czy wiesz, że istnieje kultowy zegarek Rolex Daytona, znany jako „Paul Newman”? Na aukcjach osiągał zawrotne sumy, a sam aktor stał się wręcz ikoną stylu.
Newman pasjonował się także sportem motorowym – ścigał się nawet w legendarnym wyścigu 24h Le Mans, gdzie w 1979 roku zajął drugie miejsce w swojej klasie. Jego przyjaciele i współpracownicy często podkreślali jego ciepło, skromność i niepowtarzalne poczucie humoru. Co ciekawe, z przymrużeniem oka wspominał swój filmowy debiut w The Silver Chalice (Srebrny kielich, 1954), uważając go za najsłabszy występ i... rozsyłał nawet przeprosiny do znajomych. To pokazuje, jak bardzo był świadomy swojej sztuki i zarazem potrafił się z siebie śmiać.
Dodatkowo, Newman kochał gotować i eksperymentować w kuchni, co zaowocowało powstaniem Newman's Own – firmy produkującej zdrowe sosy i inne produkty spożywcze, z których zysk w całości przeznaczany jest na cele charytatywne. Jego życie zakończyło się 26 września 2008 roku, ale zostawił po sobie nie tylko wyjątkowy dorobek filmowy, lecz także trwałe dziedzictwo filantropii i inspirację dla wielu pokoleń. A Ty? Co najbardziej cenisz w jego życiu i twórczości?
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.
Lee Marvin – Życie, Kariera i Najważniejsze Fakty
8 October 2025
Gary Cooper – Życie, Kariera i Dziedzictwo Legendy Hollywood
8 October 2025
Humphrey Bogart – Ikona Złotej Ery Hollywood i Legendarny Aktor Kina Noir
8 October 2025
