George Orson Welles urodził się 6 maja 1915 roku w Kenosha, Wisconsin. Był synem Richarda Head Wellesa i Beatrice Ives Welles. Jego matka była pianistką, a ojciec wynalazcą, który zdobył fortunę dzięki popularnej lampie rowerowej. Mimo zamożności rodziny, Welles doświadczył trudności w dzieciństwie. Jego starszy brat, Dickie, został wcześnie umieszczony w instytucji z powodu trudności w nauce, a matka zmarła na zapalenie wątroby, gdy Orson miał zaledwie dziewięć lat.
Po śmierci matki, Welles zamieszkał z ojcem i Maurice'em Bernsteinem, przyjacielem rodziny. Uczęszczał do kilku szkół, w tym do Todd Seminary for Boys, gdzie pod opieką nauczyciela Rogera Hilla mógł rozwijać swoje zainteresowania teatralne. Po śmierci ojca w 1930 roku, Welles podróżował po Europie, zanim wrócił do USA, aby rozpocząć karierę teatralną i radiową.
Welles zyskał sławę dzięki swoim produkcjom teatralnym i radiowym, w tym adaptacji Wojna światów H.G. Wellsa, która wywołała panikę wśród słuchaczy w 1938 roku. Jego debiut filmowy, Obywatel Kane (Citizen Kane), 1941, reż. Orson Welles, jest uważany za jedno z największych dzieł w historii kina. W swojej karierze Welles pracował jako reżyser, scenarzysta, aktor i producent, tworząc takie filmy jak Wspaniałość Ambersonów (The Magnificent Ambersons), 1942, reż. Orson Welles oraz Dotyk zła (Touch of Evil), 1958, reż. Orson Welles.
Orson Welles był trzykrotnie żonaty i miał trójkę dzieci. Jego pierwsze małżeństwo z aktorką Virginia Nicolson zakończyło się rozwodem w 1940 roku. W 1943 roku poślubił słynną aktorkę Ritę Hayworth, z którą miał córkę Rebeccę. Małżeństwo to również zakończyło się rozwodem w 1947 roku. Jego trzecia żona, Paola Mori, była włoską arystokratką i aktorką, z którą miał córkę Beatrice.
Welles miał skomplikowane relacje z rodziną, szczególnie z ojcem, którego alkoholizm wpłynął na jego dzieciństwo. Po śmierci ojca, Welles czuł się winny, wierząc, że jego decyzja o zerwaniu kontaktów z ojcem przyczyniła się do jego śmierci. Mimo to, Welles kontynuował swoją karierę z determinacją i pasją, co doprowadziło go do wielu sukcesów.
Welles był również znany ze swojego zaangażowania w politykę i sprawy społeczne. W latach 40. i 50. XX wieku aktywnie wspierał ruchy na rzecz praw obywatelskich i był zaangażowany w kampanie przeciwko rasizmowi i dyskryminacji. Jego program radiowy, Orson Welles Commentaries, był platformą, na której poruszał ważne tematy społeczne, takie jak przypadek Isaaca Woodarda, czarnoskórego weterana wojennego, który został brutalnie pobity przez policję.
Welles spędził znaczną część swojego życia w Europie, gdzie pracował nad różnymi projektami filmowymi i teatralnymi. Jego miłość do sztuki i eksperymentów twórczych była widoczna w jego pracy, która często wyprzedzała swoje czasy. Mimo trudności finansowych i problemów z uzyskaniem pełnej kontroli nad swoimi projektami, Welles pozostaje jednym z najbardziej wpływowych twórców w historii kina.
Orson Welles rozpoczął swoją karierę teatralną w wieku 16 lat, występując w Gate Theatre w Dublinie. Jego debiut filmowy, Obywatel Kane, przyniósł mu międzynarodową sławę i uznanie krytyków. Film ten zdobył dziewięć nominacji do Oscara i wygrał w kategorii najlepszy scenariusz oryginalny. Welles był nominowany do Oscara za reżyserię i aktorstwo, co uczyniło go jednym z najmłodszych nominowanych w historii.
Welles kontynuował swoją karierę filmową, tworząc takie dzieła jak Wspaniałość Ambersonów i Dotyk zła. Jego filmy były często innowacyjne i eksperymentalne, co przyniosło mu reputację "ostatecznego autora". Welles walczył o kreatywną kontrolę nad swoimi projektami, co często prowadziło do konfliktów z wytwórniami filmowymi. Mimo to, jego prace są uważane za jedne z najważniejszych w historii kina.
Welles zdobył wiele nagród i wyróżnień za swoją pracę. Otrzymał Honorowego Oscara w 1970 roku za swoje osiągnięcia w dziedzinie kina, a także Złotego Lwa na Festiwalu Filmowym w Wenecji w tym samym roku. W 1975 roku otrzymał Nagrodę za Całokształt Twórczości od Amerykańskiego Instytutu Filmowego, a w 1983 roku został uhonorowany przez Brytyjski Instytut Filmowy. W 2002 roku został uznany za największego reżysera wszech czasów w dwóch ankietach Brytyjskiego Instytutu Filmowego.
Welles był również aktywny w radiu, gdzie stworzył kilka programów, w tym The Mercury Theatre on the Air i Orson Welles Commentaries. Jego adaptacja Wojna światów stała się jednym z najbardziej znanych programów radiowych w historii. Welles kontynuował pracę w radiu przez całą swoją karierę, wykorzystując medium do eksperymentów twórczych i poruszania ważnych tematów społecznych.
Orson Welles był znany ze swojego talentu do iluzji i magii. Jako młody chłopiec, Welles fascynował się sztuką iluzji i często występował jako magik. Jego miłość do magii trwała przez całe życie, a Welles często wykorzystywał swoje umiejętności iluzjonistyczne w swoich produkcjach teatralnych i filmowych.
Welles był również znany z niezwykłej wszechstronności artystycznej. Oprócz reżyserii i aktorstwa, Welles był także utalentowanym pisarzem, malarzem i rysownikiem. Jego prace plastyczne były często wykorzystywane w jego projektach filmowych i teatralnych, a jego książki edukacyjne na temat Szekspira były popularne przez wiele lat.
Welles miał niezwykłą zdolność do improwizacji i twórczego myślenia. Jego słynna adaptacja Wojna światów była wynikiem spontanicznego pomysłu na stworzenie realistycznej audycji radiowej, która wywołała panikę wśród słuchaczy. Jego innowacyjne podejście do sztuki i narracji uczyniło go jednym z najbardziej wpływowych twórców XX wieku.
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.