Stanisław Mikulski to jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci polskiego teatru, kina i telewizji XX wieku. To właśnie dzięki niezapomnianej roli Hansa Klossa w kultowym serialu Stawka większa niż życie (1967–1968), wyreżyserowanym przez Janusza Morgensterna i Andrzeja Konica, zdobył ogromną popularność. Urodził się w 1929 roku w Łodzi i wychował na łódzkich Bałutach – miejscu, które na zawsze wpłynęło na jego charakter i wrażliwość. Choć przetrwał ciężkie lata wojenne, nie przerwał nauki – ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące, a potem już w Krakowie, w 1953 roku, zdał eksternistyczny egzamin aktorski.
Przygoda Mikulskiego ze sceną rozpoczęła się w Teatrze im. Osterwy w Lublinie, gdzie przez ponad dekadę (1952–1964) szlifował swoje aktorskie umiejętności. Jego debiut filmowy przypadł na połowę lat 50. – zobaczyliśmy go m.in. w takich produkcjach jak Godziny nadziei (1955) w reżyserii Jana Rybkowskiego oraz Cień (1956) Jerzego Kawalerowicza. To jednak rola Smukłego w przełomowym obrazie Andrzeja Wajdy Kanał (1956) pokazała, jak wielki dramatyzm potrafi przekazać – nie bez powodu ten film stał się ikoną polskiej kinematografii.
To właśnie Hans Kloss przyniósł Mikulskiemu największą sławę i rozpoznawalność, nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Serial Stawka większa niż życie szybko stał się fenomenem. A czy wiedzieliście, że mimo silnego związania z postacią Klossa, Mikulski nie ograniczał się do tej jednej roli? Występował w wielu różnych filmach – wojennych, patriotycznych, a także komediach, takich jak Ewa chce spać (1957), czy serialach przygodowych, jak Samochodzik i templariusze (1971). Przez wiele lat jego sceną były najważniejsze teatry Warszawy, w tym Teatr Powszechny, Ludowy, Polski i Narodowy.
Przez swoją bogatą karierę Mikulski wystąpił w ponad 80 rolach zarówno na dużym, jak i małym ekranie oraz na scenie teatralnej. Nawet w XXI wieku nadal był aktywny – mogliśmy go oglądać w popularnych serialach takich jak Kryminalni (2005–2008) czy Złotopolscy (2007–2010). Jego praca była doceniana zarówno przez widzów, jak i krytyków, czego dowodem są liczne nagrody. Zmarł 27 listopada 2014 roku, pozostawiając po sobie wielkie dziedzictwo w polskiej kulturze.
Życie osobiste aktora było pełne zarówno radości, jak i bolesnych doświadczeń, które skrzętnie chronił przed ciekawością mediów. Mikulski był trzykrotnie żonaty. Ze swoją pierwszą żoną Wandą miał syna Piotra. Z drugą żoną, Jadwigą Rutkiewicz, poznał się podczas pracy nad Stawką większą niż życie. Niestety, ta historia została naznaczona tragicznymi wydarzeniami – oboje przeżyli śmierć dwójki nowo narodzonych dzieci. Trzecią, ostatnią żoną była Małgorzata, która towarzyszyła mu aż do jego ostatnich dni, dając mu wsparcie i spokój.
Mikulski był osobą niezwykle serdeczną, ale prywatność traktował jako świętość – rzadko opowiadał o życiu rodzinnym. Przez długi czas zmagał się z chorobą nowotworową, którą starał się ukryć przed światem. Ostatnie chwile spędził w gronie najbliższych, odchodząc spokojnie 27 listopada 2014 roku. Jego pogrzeb odbył się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie – miejscu, gdzie spoczywa wielu wybitnych Polaków.
Mikulski zawsze imponował profesjonalizmem i zaangażowaniem. Po zdanym egzaminie aktorskim rozpoczął pracę w Teatrze Osterwy, by następnie związać się z prestiżowymi stołecznymi instytucjami teatralnymi. W kinie na trwałe zapisał się rolą Smukłego w Kanał (1956). Jego wszechstronność ujawniła się w wielu gatunkach – od wojennych i patriotycznych, takich jak Barwy walki czy Skąpani w ogniu, po lekkie komedie i seriale przygodowe.
Postać Hansa Klossa stała się prawdziwym przełomem, przynosząc mu uznanie i w kraju, i za granicą. W trakcie kariery Mikulski zdobył wiele prestiżowych nagród, w tym aż trzykrotnie „Złotą Maskę”, „Srebrną Maskę”, a także wyróżnienia od Ministra Obrony Narodowej I stopnia oraz Ministerstwa Kultury i Sztuki. Jego działalność doceniono również międzynarodowo, za promowanie polskiej kultury.
W późniejszych latach aktor pojawił się w serialach takich jak Kryminalni, Złotopolscy, Na dobre i na złe, a także powrócił do roli Klossa w filmie Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć (2012).
Mikulski słynął z poczucia humoru i dystansu do swojej popularności. Sam przyznawał, że gdyby nie rola Hansa Klossa, jego kariera mogłaby potoczyć się zupełnie inaczej. Czy wiedzieliście, że oprócz aktorstwa, był także prezenterem telewizyjnym programów rozrywkowych i kulturalnych? Jednak to teatr zawsze uważał za swoje prawdziwe miejsce na ziemi.
Był także mentorem wielu młodych aktorów, organizując warsztaty teatralne i chętnie dzieląc się doświadczeniem. Z chęcią opowiadał anegdoty z planu Stawki większej niż życie, na przykład o tym, jak nieoczekiwane przerwy w zdjęciach wywoływała obecność kibiców na planie – potrafili zaskoczyć nawet samych aktorów! Jego kultowa postać stała się symbolem również poza granicami Polski – w NRD czy ZSRR Hans Kloss był bohaterem dziecięcych opowieści i legend. Kreacja ta doczekała się licznych komiksów oraz adaptacji książkowych.
Stanisław Mikulski uwielbiał spotkania z fanami, rozdając autografy i promując autobiografię. Po zakończeniu kariery często podróżował po Europie wraz z żoną. A jeśli jeszcze nie mieliście okazji zobaczyć Stawki większej niż życie, warto to nadrobić – serial ten wciąż pozostaje jednym z najchętniej oglądanych polskich seriali wszech czasów. A Ty – znasz już wszystkie przygody Hansa Klossa?
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.
Stanisław Mikulski – Życie, Kariera i Najważniejsze Role
19 October 2025
Dawid Ogrodnik – wybitny polski aktor filmowy i teatralny
19 October 2025
