Leonard Pietraszak to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i cenionych aktorów polskiego kina, teatru oraz telewizji. Jego ponad sześćdziesięcioletnia kariera pozostawiła niezatarte piętno na naszej kulturze, inspirując kolejne pokolenia widzów. Urodził się 6 listopada 1936 roku w Bydgoszczy. Zanim odkrył swoje aktorskie powołanie, pasjonował się sportem – trenował boks. Najpierw zaczął studia chemiczne i pracował w przedsiębiorstwie Ruch, jednak prawdziwą drogę znalazł dopiero podczas nauki w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Już jako student zadebiutował na scenie i w filmie.
Swój filmowy debiut zaliczył w 1959 roku w „Cafe pod Minogą” w reżyserii Bronisława Broka, rozpoczynając bogatą i różnorodną filmografię. Jedną z jego najbardziej charakterystycznych ról jest Gustaw Kramer – przebiegły bankier z kultowej serii komedii kryminalnych Vabank (1981) i „Vabank II, czyli riposta” (1984) w reżyserii Juliusza Machulskiego. Te filmy do dziś uchodzą za klasykę polskiego kina. Czy pamiętacie tę charyzmatyczną postać? To przykład roli, która została w pamięci widzów na długo.
Warto też przypomnieć inne ważne role, które zagrał:
Pietraszak dał się poznać także jako wybitny aktor telewizyjny. Na przykład jako Karol Stelmach w serialu Czterdziestolatek (1974–1977, reż. Jerzy Gruza) – serdeczny przyjaciel głównego bohatera, który zaskarbił sobie sympatię widzów. A co powiecie na pułkownika Krzysztofa Dowgirda z serialu kostiumowego Czarne chmury (1973, reż. Andrzej Konic)? To kolejne wyzwanie, które udanie podjął. W latach 60. obecny też był w popularnym serialu wojennym Stawka większa niż życie, gdzie zdobył aurę artysty z klasą i wyrafinowaniem.
Na scenie związany był głównie z Teatrem Ateneum i Teatrem Narodowym w Warszawie. Grał zarówno role dramatyczne, jak i komediowe, a jego aktorska precyzja oraz głęboka psychologia sprawiały, że każda postać żyła na scenie pełnią barw i emocji.
Życie osobiste Pietraszaka było równie barwne i pełne emocji jak jego kreacje aktorskie. Pierwszą żoną była malarka Hanna Grygiel, z którą miał syna, Mikołaja. Relacje rodzinne jednak nie były łatwe – po poznaniu aktorki Wandy Majerówny związał się z nią na ponad pół wieku. Ten długoletni, trwały związek opierał się na wzajemnym szacunku, przyjaźni i oddaniu, co w świecie show-biznesu bywa rzadsze niż można by przypuszczać.
Mimo rozstania z byłą żoną, więź z synem pozostawała napięta, a kontakt rzadki. Pietraszak otwarcie mówił o swoim żalu i refleksjach na temat roli ojca oraz rodzinnych trudności – co dodawało mu ludzkiego wymiaru w oczach fanów.
A czy wiedzieliście, że aktor miał sentyment do swojego dzieciństwa spędzonego w Bydgoszczy i pasji sportowej, którą porzucił na prośbę ojca? Fascynowała go kultura i styl życia dwudziestolecia międzywojennego – wpływ tej fascynacji można dostrzec choćby w portretowaniu postaci, którą kreował. Bliscy wspominali go jako osobę niezwykle elegancką, kulturalną i z poczuciem humoru, które często przezierało z dystansem do samego siebie.
Leonard Pietraszak zagrał ponad sto ról filmowych i telewizyjnych, a do tego wystąpił w wielu spektaklach teatralnych. Jego Gustaw Kramer z serii Vabank (1981) stał się symbolem przebiegłości i szarmu, na stałe wpisując go w kanon polskiego kina. Nie mniej cenione są również postacie Karola Stelmacha z Czterdziestolatka oraz pułkownika Dowgirda z Czarnych chmur.
Za swoje wybitne dokonania otrzymał szereg prestiżowych nagród i wyróżnień, m.in.:
Te nagrody to nie tylko dowód uznania dla jego talentu, ale też na to, jak ważny wkład wniosła jego twórczość do polskiej kultury.
Czy wiedzieliście, że zanim Pietraszak wszedł na aktorską scenę, to boks był jego pierwszą pasją? Porażka na arenie sportowej, wraz z sugestią ojca, skierowały go na studia aktorskie, które stały się jego prawdziwym powołaniem. Aktorstwo traktował jak nieustanne odkrywanie samego siebie – każda rola była dla niego szansą na zgłębienie ludzkich emocji i tajemnic psychiki.
Marka jego postaci, zwłaszcza Gustawa Kramera w Vabanku (1981), nosiła wyraźne echo elegancji i stylu dwudziestolecia międzywojennego – epoki, którą wyjątkowo cenił. Ta rola była niejako połączeniem szarmu i przebiegłości, co sprawiało, że widzowie z przyjemnością oglądali jego kreację na ekranie.
W ciągu lat pracował z najlepszymi polskimi reżyserami – m.in. Juliuszem Machulskim, Andrzejem Wajdą, Tadeuszem Chmielewskim i Januszem Majewskim. Uwielbiał kontakt z publicznością i chętnie działał w zespołach teatralnych. Jego zdrowy dystans do siebie, profesjonalizm i otwartość na artystyczne eksperymenty zawsze podziwiali koledzy po fachu oraz widzowie. A Ty? Masz swoją ulubioną rolę Pietraszaka?
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.
Jan Komasa – wybitny reżyser polskiego kina
23 September 2025
Stanisław Mikulski – Życie, Kariera i Najważniejsze Role
23 September 2025
Michał Czernecki – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny
23 September 2025
