Jerzy Stuhr to bez wątpienia jedna z najważniejszych postaci w historii polskiego kina i teatru. Jego wszechstronna działalność artystyczna i pedagogiczna miała ogromny wpływ na kolejne pokolenia twórców i widzów. Urodził się w Krakowie, gdzie od najmłodszych lat był zafascynowany światem sztuki scenicznej. Karierę rozpoczął jako aktor, ale szybko okazało się, że jego talent sięga znacznie dalej – był również reżyserem, a także cenionym nauczycielem. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego w Krakowie, a zaraz po studiach związał się z Teatrem Starym, co na długo ukształtowało jego artystyczną drogę.
Stuhr stawiał pierwsze kroki na scenach krakowskich teatrów, gdzie szybko zyskał renomę dzięki wnikliwej analizie psychologicznej swoich bohaterów i niebanalnym interpretacjom. W polskim kinie zapisał się jako aktor o niepowtarzalnym talencie, tworząc role, które na długo zapadały w pamięć. Kto z nas nie pamięta Maksa Paradysa z kultowej Seksmisji (1983) w reżyserii Juliusza Machulskiego? Ta rola przeszła do historii polskiej komedii. Ale Jerzy Stuhr to nie tylko komik – każdy, kto zna filmy takie jak Kiler (1997), Amator (1979) czy Przypadek (1981), wie, że potrafi znakomicie przejść od humoru do głębokiego dramatu. Współpraca z Krzysztofem Kieślowskim przyniosła jedne z jego najcenniejszych występów, które do dziś zachwycają widzów i krytyków.
Na deskach teatru Stuhr wykreował wiele pamiętnych postaci. Pamiętasz jego Belzebuba w „Dziadach” Adama Mickiewicza? A może tytułowego Kontrabasistę w sztuce Patricka Süskinda? Nie sposób też zapomnieć jego interpretacji Lecha Wałęsy w spektaklu „Wałęsa w Kolonos”. Jego talent polegał na umiejętności łączenia klasycznych ról z nowoczesnym podejściem – nie bał się eksperymentować i wprowadzać własnych pomysłów, w tym nawet kształtować dialogi. Czyż to nie fascynujące, jak potrafił ożywić klasykę, nadając jej jednocześnie świeży wyraz?
Jerzy Stuhr nie ograniczał się do aktorstwa. Jako reżyser stworzył filmy, które zapadają w pamięć i poruszają ważne tematy społeczne oraz psychologiczne. Wystarczy wymienić takie tytuły jak Historie miłosne (1997), Spis cudzołożnic (1994), Duże zwierzę (2000), Pogoda na jutro (2003) czy Obywatel (2014). Jego reżyserski styl wyróżniała dbałość o szczegóły i wrażliwość na ludzkie emocje, co sprawiało, że jego filmy trafiały nie tylko do krytyków, lecz także do szerokiej publiczności.
Jednak dla wielu Jerzy Stuhr był przede wszystkim wspaniałym pedagogiem. Przez wiele lat pełnił funkcję rektora Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, gdzie kształtował kolejne pokolenia aktorów. Jego podejście do nauczania opierało się na inspiracji i otwartości – potrafił odważnie sięgać po nowe formy wyrazu, co dziś uważane jest za wyjątkowo cenne w środowisku artystycznym. Czy nie warto czasem przypomnieć sobie, jak ważną rolę odgrywa nauczyciel, który potrafi obudzić w uczniu pasję?
Za swoje dokonania Jerzy Stuhr otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia. W Polsce wielokrotnie nagradzano go między innymi Złotymi Lwami za całokształt twórczości, a także nagrodami za wybitne role aktorskie w 1979 i 1987 roku. W 2015 roku zdobył Polską Nagrodę Filmową Orzeł za najlepszą główną rolę męską – dowód uznania dla jego nieustającej kreatywności i siły wyrazu. Nie zabrakło również państwowych odznaczeń: Złotego Medalu „Gloria Artis”, Złotego Krzyża Zasługi czy Orderu Uśmiechu – tego ostatniego chyba nie spodziewalibyście się, prawda?
Jako reżyser bywał nagradzany za granicą – zdobył Nagrodę FIPRESCI na Festiwalu Filmowym w Wenecji czy Grand Prix na Festiwalu Filmowym w Gdyni. W teatrze z kolei doceniono jego wkład Nagrodą Sekcji Krytyków Teatralnych za promocję polskiej kultury teatralnej. To tylko potwierdza, jak wszechstronna i ceniona była jego działalność.
Choć Jerzy Stuhr to postać doskonale znana publiczności, swoje życie prywatne starał się chronić i prowadzić z dużą dyskrecją. Jego związek z Barbarą, żoną i wieloletnią towarzyszką życia, to historia równie piękna, co ich wspólne studia w Krakowie. Ich relacja była dla niego prawdziwym oparciem i źródłem inspiracji przez dziesięciolecia. Czyż nie jest to dowód na to, jak ważna w życiu artysty jest stabilizacja poza sceną?
Stuhr cenił wartości wyniesione z domu rodzinnego i podkreślał ich znaczenie w jego wyborach artystycznych i życiowych. Mimo ogromnej sławy starał się chronić bliskich przed nadmiernym zainteresowaniem mediów, tworząc wokół nich atmosferę spokoju i bezpieczeństwa. To pokazuje, że dla niego poza sztuką najważniejsza była rodzina i prawdziwe relacje.
Jerzy Stuhr nie ograniczał się tylko do pracy artystycznej — był także człowiekiem zaangażowanym społecznie i charytatywnie. Jego osobiste doświadczenia, w tym walka z chorobą nowotworową, wpłynęły na wrażliwość i chęć niesienia pomocy potrzebującym oraz wsparcia różnych inicjatyw kulturalnych. Z pasją angażował się w rozwój młodych talentów i projekty edukacyjne, pokazując, jak ważne jest dzielenie się doświadczeniem i wiedzą.
Poza sceną interesował się psychologią, socjologią i muzyką klasyczną. Był też zapalonym podróżnikiem — jego liczne eseje i wspomnienia pełne są ciekawych refleksji na temat życia i sztuki. Czy masz swoje ulubione miejsce, które zwiedzając, poczułeś inspirację podobną do tej, którą czerpał Stuhr?
Jeśli myślisz o Jerzym Stuhru, na pewno przychodzi Ci na myśl jego charakterystyczne poczucie humoru. Było ono obecne nie tylko w jego komediowych rolach, ale również w codziennych sytuacjach. Czy wiedziałeś, że był on polskim głosem Osła w animowanym hicie Shrek? Ta kreacja dubbingowa do dziś uważana jest za jedną z najbardziej rozpoznawalnych i zabawnych w polskim kinie. A ile razy zdarzyło Ci się używać cytatów z Seksmisji czy Kilera (1997) w rozmowach ze znajomymi?
Jerzy Stuhr był także autorem licznych esejów i refleksji na temat kultury, teatru i pedagogiki. Jego praca z młodymi ludźmi cechowała się odwagą w podejmowaniu trudnych tematów oraz zdolnością inspirowania. W środowisku aktorskim słynął z pracowitości, lojalności i budowania atmosfery pełnej szacunku – cech, które każdego z nas mogą uczyć, niezależnie od branży.
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.
Wojciech Pokora – Życie, Kariera i Najważniejsze Role
1 grudnia 2025
Edward Żentara – życiorys, kariera i wkład w polską kulturę
1 grudnia 2025
Ryszard Filipski – Życie, Kariera i Najważniejsze Role Aktorskie
1 grudnia 2025
