Jan Englert to jedna z najbardziej wszechstronnych i cenionych postaci na polskiej scenie teatralnej i filmowej. Warszawiak z krwi i kości, swoją przygodę ze sztuką rozpoczął już jako 14-letni chłopiec, debiutując w filmie Kanał (1956) w reżyserii Andrzeja Wajdy – dziele, które na zawsze zmieniło polską kinematografię. Wychowany w rodzinie głęboko związanej z kulturą i teatrem, szybko odkrył swoją pasję i zapał do aktorstwa.
W 1964 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, co otworzyło mu drzwi do profesjonalnej kariery. Niedługo potem pojawił się na teatralnej scenie w głównej roli w spektaklu Pies ogrodnika w reżyserii Romana Niewiarowicza. Prawdziwym przełomem były dla niego role w dramatach Williama Shakespeare’a – Ryszard III, Król Lear, czy Prospero. To właśnie wtedy wielu krytyków zaczęło doceniać jego głębię aktorskiego warsztatu oraz naturalną charyzmę.
Można powiedzieć, że Jan Englert zagrał niemal wszystko – w jego filmografii znajduje się ponad 250 ról! Wśród nich prym wiodą takie klasyki jak Noce i dnie (1975), Kiler (1997), Kiler-ów 2-óch (1999), Piłkarski poker (1988), Złoto dezerterów (1998), Ciemna strona Wenus (1997) czy Pieniądze to nie wszystko (2001). Nie sposób pominąć jego roli w Katyń (2007), znów pod batutą Andrzeja Wajdy, która przyciągnęła uwagę szczególnie młodszego pokolenia widzów. A czy ktoś pamięta jego błyskotliwy występ w komedii Kiler (1997)? To bez wątpienia jedna z jego najbardziej rozrywkowych ról, którą uwielbiają fani polskiego kina. W ostatnich latach zdobył także prestiżową nagrodę za rolę w filmie Skrzyżowanie (2025) – dowód na to, że wciąż potrafi zaskakiwać i zachwycać. Ostatnio mogliśmy zobaczyć go również w produkcji Dziewczyny z Dubaju® (2021).
Choć aktorstwo jest jego największą pasją, Englert nie ograniczył się tylko do tego. Jako reżyser teatralny oraz pedagog w Akademii Teatralnej w Warszawie, przez lata przekazywał swoje doświadczenie młodym pokoleniom. Pełnił też funkcję dyrektora artystycznego Teatru Narodowego w Warszawie – instytucji, która rozkwitła pod jego opieką. Jego zaangażowanie w rozwój teatru i wsparcie młodych talentów to coś, co naprawdę zasługuje na uznanie.
Życie prywatne Jana Englerta ściśle splata się z światem sztuki. Jego pierwszym poważnym związkiem było małżeństwo z aktorką Barbarą Sołtysik. Razem wychowali troje dzieci: syna Tomasza oraz bliźniaczki Katarzynę i Małgorzatę. Choć formalnie rozwiedli się w 1994 roku, oboje zachowali przyjazne relacje. Rok później Englert poślubił inną wybitną aktorkę – Beatę Ścibakównę, z którą ma córkę Helenę. Ten związek przyniósł mu stabilizację i partnerskie wsparcie, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Warto też wspomnieć, że otwarcie przyznawał się do romansu z aktorką Dorotą Pomykałą, który wpłynął na jego emocjonalne refleksje i rozwój osobisty. Czyż życie artystyczne nie bywa czasem równie burzliwe, co fascynujące?
Łączenie życia rodzinnego z intensywną karierą to nie lada wyzwanie. Jako pedagog Akademii Teatralnej, Jan Englert słynął z wymagających, lecz pełnych empatii metod nauczania. Mówiło się o jego szczerości i refleksyjności zarówno w relacjach z uczniami, jak i w życiu prywatnym. Czy nie właśnie takie podejście czyniło go kimś więcej niż tylko wybitnym aktorem? To również inspirujący mentor i człowiek, który potrafił dzielić się swoimi doświadczeniami.
Kiedy myślimy o wybitnych polskich artystach, nazwisko Jana Englerta rzuca się w oczy jako synonim sukcesu i oddania teatrowi oraz filmowi. Za rolę w filmie Skrzyżowanie (2025) otrzymał Honorową Nagrodę Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego im. Poli Negri. Wcześniej został uhonorowany tytułem „Ikona Polskiego Kina” na Suspense Film Festival (2018) oraz Platynowym Szczeniakiem na Festiwalu Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa (2016). Jego aktorskie dokonania w dramatycznych rolach Shakespeare’a, Czechowa, Witkacego czy klasyków polskich romantyków na długo zapadają w pamięć widza. Jako dyrektor Teatru Narodowego odegrał kluczową rolę w rozwoju polskiej sceny teatralnej i wspieraniu młodych twórców. Jego życie to żywy przykład na to, jak pasja i ciężka praca potrafią zbudować prawdziwą legendę.
Jan Englert znany jest z błyskotliwych ripost, poczucia humoru i dystansu do samego siebie. Co ciekawe, unikał rozgłosu związanego z debiutem w Kanał (1956), zaznaczając, że prawdziwą aktorską drogę zaczął dopiero po ukończeniu szkoły teatralnej. Jako reżyser teatr zawsze stawiał na innowacyjne rozwiązania i wymagającą, lecz produktywną pracę z młodymi aktorami. W swojej autobiografii szczerze opowiadał zarówno o osobistych błędach, jak i romansach, co tylko podkreśliło jego autentyczność i otwartość. Czy wiesz, że jednocześnie przez lata pełnił funkcje dyrektora teatru, aktywnego aktora i profesora, a także angażował się w działalność charytatywną na rzecz młodych artystów i promocję polskiej kultury za granicą?
W wielu wywiadach powtarzał, że „w teatrze nigdy nie masz dnia wolnego od siebie”, co świadczy o jego głębokim zaangażowaniu i autoironii. A Ty? Czy nie jest to piękna metafora życia scenicznego?
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.
Wojciech Smarzowski – Biografia i Twórczość Wybitnego Polskiego Reżysera
26 September 2025
Henryk Bista – Życie, Kariera i Najważniejsze Role Wyjątkowego Polskiego Aktora
26 September 2025
Jan Komasa – wybitny reżyser polskiego kina
26 September 2025
