Iga Cembrzyńska to jedna z najbardziej znanych i cenionych postaci polskiego kina i teatru. Nie ograniczała się jedynie do aktorstwa — swoją wszechstronną działalnością artystyczną zyskała serca wielu widzów i krytyków. Swoją przygodę ze sztuką rozpoczęła w latach 60., najpierw studiując filozofię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Jednak to teatr skradł jej serce, więc przeniosła się do Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, którą ukończyła w 1962 roku. Od tego momentu jej kariera nabrała tempa – na scenie i ekranie zachwycała naturalnością, ekspresją i głębią emocji, które wciąż inspirują kolejne pokolenia aktorów.
Pierwsze przełomowe role Igi Cembrzyńskiej przypadły na przełom lat 60. i 70. Z pewnością warto tu wspomnieć o takich filmach jak Rękopis znaleziony w Saragossie (1964) w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa — prawdziwym kinowym dziele, które do dziś zachwyca widzów swoją magią; kultowa komedia Hydrozagadka (1970) w reżyserii Andrzeja Kondratiuka, z której cytaty przeszły do polskiej popkultury; czy symboliczny dramat Salto (1965) Tadeusza Konwickiego, gdzie Iga pokazała swój kunszt aktorski. Nie można zapomnieć również o niezapomnianych rolach w takich filmach jak Miłość ci wszystko wybaczy (1981), Jowita (1967), Krzyk (1982) czy Gwiezdny pył (1982).
Jej bogata filmografia obejmuje przeróżne gatunki — od poważnych dramatów, przez lekkie komedie, aż po filmy z elementami fantastyki. To właśnie dzięki tej różnorodności Iga stała się jedną z ikon polskiego kina okresu PRL. Ale czy wiedzieliście, że jej talent nie kończy się na aktorstwie? Cembrzyńska była również utalentowaną piosenkarką, scenarzystką i reżyserką, co świadczy o jej szerokim spektrum artystycznych zainteresowań.
Poza aktorstwem, Iga z powodzeniem zajmowała się także śpiewem — pamiętacie takie przeboje jak „W siną dal” czy „Mówiłam żartem”? Jej artystyczna droga to też pisanie scenariuszy, komponowanie muzyki, reżyserowanie i produkcja filmów. To rzadkie połączenie talentów sprawiło, że wyróżniała się na tle innych twórców. Działała odważnie, konsekwentnie przekraczając granice jednej tylko dziedziny sztuki — to z pewnością inspiruje także dziś, prawda?
Życie prywatne Igi było równie bogate, co jej kariera. Dwukrotnie mężatka, ale to z reżyserem Andrzejem Kondratiukiem łączyła ją szczególna więź — nie tylko w życiu osobistym, ale i zawodowym. To właśnie podczas pracy nad filmem Hydrozagadka poznali się i stworzyli długoletni, twórczy duet, który znacząco wpłynął na polską kinematografię. Zastanawialiście się kiedyś, jak bliska współpraca w tak wymagającym zawodzie wpływa na relacje między dwojgiem ludzi?
W czasie choroby męża Iga wykazała się ogromną troską i determinacją. Po jego śmierci stanęła przed trudnymi wyzwaniami: problemami rodzinnymi oraz próbami ubezwłasnowolnienia, którym jednak przeciwstawiła się z godnością i siłą. To historia nie tylko o artystycznej pasji, ale też o prawdziwej odwadze i niezłomności ducha.
W swojej autobiografii „Mój intymny świat” Iga Cembrzyńska szczerze opowiada o zmaganiach i wyborach na drodze artystycznej, a także o tym, jak to jest żyć w blasku reflektorów — z całym bagażem emocji, jakie to niesie. Dla Igi aktorstwo i twórczość to nie tylko praca, ale przede wszystkim sposób na życie, pozwalający na ciągły rozwój i głębokie zaangażowanie emocjonalne. Kto z nas nie marzy o takim spełnieniu w tym, co robi?
Talent Igi został doceniony wieloma nagrodami. Wśród nich znalazły się m.in. nagroda za najlepszą rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz Grand Prix „Wielki Jantar” na festiwalu w Koszalinie. Ponadto otrzymała Złoty Krzyż Zasługi i Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” w 1979 roku, „Srebrną Maskę” w 1966, Złoty Ekran w 1990 oraz prestiżową Nagrodę „Prometeusz”. W 2001 roku została wyróżniona za najlepszą produkcję na 41. Krakowskim Festiwalu Filmowym. Imponujące, prawda? To dowód na wielki wkład Igi w polską kulturę.
Iga Cembrzyńska nie tylko olśniewała talentem aktorskim, ale także emanowała niepowtarzalną charyzmą i ciepłem, które od razu zjednywały jej sympatię zarówno widzów, jak i kolegów z branży. Jej współpraca z mężem, Andrzejem Kondratiukiem, była nie tylko partnerstwem prywatnym, ale też twórczym, owocującym wieloma wspólnymi filmowymi projektami — można by rzec, że stanowili artystyczną drużynę marzeń.
Poza aktorstwem Iga odnosiła sukcesy jako scenarzystka, kompozytorka i producentka, co potwierdza jej niezwykłą wszechstronność i pasję do sztuki filmowej. Znana była też z empatii i otwartości — chętnie pomagała zarówno kolegom z branży, jak i osobom spoza niej, co nadaje jej postaci jeszcze bardziej ludzkiego wymiaru.
Mimo życiowych i zdrowotnych trudności, zachowała pogodę ducha, dystans do siebie i nieugiętą determinację. Była i pozostaje inspiracją oraz wzorem dla kolejnych pokoleń twórców i miłośników polskiej kultury. Czy właśnie takie postacie, pełne pasji i siły, nie sprawiają, że świat sztuki staje się jeszcze piękniejszy?
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.
Małgorzata Zajączkowska – Wybitna Polska Aktorka Filmowa, Teatralna i Telewizyjna
8 October 2025
8 October 2025
Stanisława Celińska – wybitna polska aktorka filmowa, teatralna i artystka muzyczna
8 October 2025
