Danuta Szaflarska była jedną z najbardziej cenionych i rozpoznawalnych postaci polskiej sceny teatralnej oraz filmowej. Jej niezłomny duch i ogromna pasja do sztuki sprawiły, że stała się prawdziwą ikoną narodowej kultury. Urodziła się jako Zofia Danuta Szaflarska w 1915 roku w Kosarzyskach i dorastała w niewielkiej, spokojnej miejscowości – to właśnie tam narodziła się jej miłość do tradycji i głębokie przywiązanie do rodzinnych wartości. Od najmłodszych lat fascynował ją teatr, a jej determinacja doprowadziła do rozpoczęcia kariery aktorskiej tuż po wybuchu II wojny światowej. Co ciekawe, swoje pierwsze kroki na scenie postawiła w teatrze na Pohulance w Wilnie, w samym sercu burzliwego 1939 roku.
Po wojnie przeniosła się do Krakowa, gdzie zyskała cenne doświadczenie w Teatrze Starym, które miało ogromne znaczenie dla jej dalszej drogi zawodowej. W 1946 roku zadebiutowała na dużym ekranie w filmie Zakazane piosenki w reżyserii Leonarda Buczkowskiego, co zapoczątkowało ponad siedemdziesięcioletnią karierę obfitującą w sukcesy. Przez lata stworzyła ponad czterdzieści niezapomnianych ról filmowych, między innymi w takich produkcjach jak Skarb (1948), Ludzie z pociągu (1961), Korczak (1990), Diabły, diabły (1991), Pożegnanie z Marią (1993) czy Pora umierać (2007). Aktorka pojawiła się również w filmach Inny świat (2012) oraz wcieliła się w postać Matki Teresy z Kalkuty w Karol. Papież, który pozostał człowiekiem (2006).
Teatr był dla niej zawsze miejscem szczególnym – współpracowała z najważniejszymi warszawskimi scenami, takimi jak Teatr Współczesny, Narodowy, Dramatyczny czy TR Warszawa. Jej obecność na scenie wyróżniała się autentycznością, klarowną dykcją i niezwykłą charyzmą. Zdobyła status legendy, a jej talent był doceniany zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. Danuta Szaflarska odeszła 19 lutego 2017 roku, pozostawiając po sobie trwały ślad w historii polskiej kultury. A czy Ty kiedyś miałeś okazję obejrzeć którąś z jej ról na żywo?
Życie prywatne Danuty Szaflarskiej było równie fascynujące jak jej kariera, pełne niezależności i głębokiego szacunku dla rodzinnych korzeni. Wychowana na wsi, w otoczeniu przyrody, wyniosła z tego środowiska spokój i umiłowanie tradycji, które mocno wpłynęły na jej światopogląd. Była osobą otwartą, pogodną i zdecydowaną w swoich przekonaniach. Z łatwością łączyła humor i autoironię, co pomagało jej zachować dystans do siebie i radość życia – czyż nie jest to coś, czego wszyscy moglibyśmy się nauczyć?
Szaflarska doceniała proste przyjemności, stawiając na autentyczność, szczerość i pokorę wobec losu. Choć życie rodzinne nie zawsze było łatwe, budowała je na wzajemnym zaufaniu i wsparciu. W swojej twórczości i codziennym życiu promowała wartości takie jak szczerość i wdzięczność. Mimo ogromnej popularności potrafiła chronić prywatność swoich bliskich, nie pozwalając na publiczne roztrząsanie życia rodzinnego.
Podkreślała znaczenie swoich górskich korzeni i równowagi między życiem zawodowym a osobistym. Znana była z wielkiego dystansu do własnej sławy i z ogromnej wdzięczności wobec ludzi, którzy ją wspierali. Jej naturalność i szczerość widoczne były zarówno na scenie, jak i w codziennych kontaktach. Zachęcała do akceptacji upływającego czasu i czerpania radości z każdego dnia, podkreślając takie wartości jak miłość do życia, otwartość na nowe wyzwania oraz odwaga w realizowaniu marzeń – niezależnie od wieku. Czy nie brzmi to jak piękna lekcja dla każdego z nas?
Kariera Danuty Szaflarskiej trwała ponad siedem dekad i była pełna niezapomnianych ról zarówno na dużym ekranie, jak i na scenie teatralnej. Jej pierwsze kroki w aktorstwie stawiała we wrześniu 1939 roku na scenie Teatru na Pohulance w Wilnie — w niezwykle trudnym dla Polski czasie, który wymagał ogromnej odwagi. Po wojnie kontynuowała pracę w Teatrze Starym w Krakowie, a później przeniosła się do Warszawy, gdzie współpracowała z Teatrem Współczesnym, Narodowym, Dramatycznym oraz TR Warszawa.
Swój filmowy debiut zaliczyła w Zakazanych piosenkach (1946), produkcji, która od lat jest uznawana za klasykę polskiego kina. Na swoim koncie ma również takie filmy jak Skarb, Ludzie z pociągu, Korczak (1990), Lalka (1977), Dolina Issy (1982), Egzekutor (1999), Księga wielkich życzeń (1997), Diabły, diabły, Pożegnanie z Marią oraz Pora umierać (2007) – za którą zdobyła liczne nagrody i uznanie krytyków. Jej profesjonalizm i aktorski kunszt stały się symbolem na polskiej scenie teatralnej i filmowej. Warto także wspomnieć o takich tytułach jak Listy miłosne (2001), Królowa chmur (2003), a także Pokłosie (2012), które różnych etapach jej kariery udowadniały jej wyjątkową wszechstronność.
Nie sposób pominąć listy nagród, które otrzymała – wśród nich znalazły się Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, Diamentowy Mikrofon, nagroda „Złoty Anioł” na Festiwalu Tofifest, francuski Order Sztuki i Literatury III klasy, a także liczne wyróżnienia na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz statuetki Orłów. Dodatkowo zdobyła Super Złotą Kaczkę dla najlepszej aktorki w historii polskiego kina i zaszczytne miano „aktorki totalnej” przyznane przez Grzegorza Jarzynę. Do ostatnich lat życia aktywnie występowała na scenie TR Warszawa, inspirując kolejne pokolenia artystów. Czyż nie jest to przykład niespotykanej wytrwałości i pasji?
Danuta Szaflarska uchodziła za jedną z najbardziej charyzmatycznych i inspirujących postaci polskiej kultury. Była znana nie tylko z ogromnej pracowitości, ale także pełnego zaangażowania w każdą z powierzonych jej ról. Co zadziwiające, nawet jako stuletnia artystka nie rezygnowała z występów na scenie teatralnej! Jej dykcja i wdzięk sceniczny budziły podziw wśród widzów i kolegów z branży. Potrafiła błyskawicznie dostosować się do zmieniających się trendów teatralnych, występując zarówno w klasycznych, jak i nowoczesnych spektaklach.
Szaflarska szczególnie błyszczała w rolach wymagających głębokiego odczytania psychologicznego postaci — doskonałym przykładem jest tu film Pora umierać. Jej talent i dystans do samej siebie przejawiały się w rozmowach, w których nie raz podkreślała, jak ważny jest humor i dystans w codziennym życiu. Była gorącą zwolenniczką naturalnego wyglądu i minimalizmu w pielęgnacji. Dzięki swojej długowieczności i nieprzerwanej aktywności artystycznej zyskała przydomek „żelaznej damy” polskiego teatru i kina.
Jej życie obfitowało w barwne historie z wybitnymi twórcami filmu i teatru, a ona sama aktywnie wspierała rozwój polskiej kultury oraz młodych talentów. Danuta Szaflarska zmarła 19 lutego 2017 roku, pozostawiając po sobie wyjątkowe dziedzictwo aktorki o niezłomnej postawie i niezwykłej sile ducha. Czy myślałeś kiedyś o tym, jak wiele możemy się nauczyć, patrząc na tak inspirujące życie?
Ten artykuł napisaliśmy z pomocą sztucznej inteligencji.
Iwona Bielska – Wybitna Aktorka Polskiego Kina i Teatru
17 September 2025
Kinga Dębska – Polska Reżyserka Filmowa i Scenarzystka
17 September 2025
Danuta Szaflarska – Życie, Kariera i Osiągnięcia Wybitnej Aktorki
17 September 2025
